Grieppandemie onafwendbaar, tijdstip en gevolgen onzeker

Via degrotegriepmeting.nl kreeg ik deze week een interessant artikel binnen over een grieppandemie. Je zou je zelf een goeie gezondheid toewensen, niet?

Tijdens het griepdebat 'Hoezo pandemie?' werd weer pijnlijk duidelijk hoe weinig we nog kunnen doen tegen griep. Op de vraag wanneer een pandemie te verwachten is, konden experts geen antwoord geven. "Maar dat het een keer gaat gebeuren, staat vast."
Ab Osterhaus, vooraanstaand viroloog en influenzadeskundige, liet er geen twijfel over bestaan aan de start van het debat op 2 februari in Felix Meritis in Amsterdam: "De huidige ontwikkelingen rondom vogelgriep lijken zeer op de situatie die voorafging aan de grote pandemieën in 1914, 1957 en 1968. Ik zou willen dat het niet zo was, maar ik vrees voor een nieuwe pandemie." Ook tijdens de wereldwijde griepgolven in de vorige eeuw was sprake van incidentele besmetting van mensen door vogels of varkens. Toen het virus destijds eenmaal veranderde en mensen onderling kon besmetten, richtte influenze een slagveld aan.
Meer mensen overleden in de vorige eeuw aan griep dan aan oorlogen; zo kostte de pandemie van 1914 alleen al aan ruim 40 miljoen mensen het leven. Aan de gevolgen van de 'gewone', doorgaans jaarlijks terugkerende, griepgolf overlijden wereldwijd elk jaar 250 tot 500 duizend mensen. Ook in Nederland en België stijgt het aantal sterfgevallen wanneer een griepgolf over de Lage Landen trekt. Ruim 1500 Belgen per jaar bezwijken hieraan. Het Nederlandse
Centraal Bureau voor de Statistiek berekende dat in 2005 tijdens de griepgolf in februari, die vooral zuid-Nederland trof, 800 mensen meer overleden dan rond die tijd normaal is. Ook de griepepidemie van december 2003 werd gevolgd door een stertetoename. Het CBS let daarbij vooral op doodsoorzaken als hart- en vaatziekten, longontsteking en COPD - vanwege het
sterke verband met griep behoren patiënten met deze aandoeningen tot de risicogroepen. Volgens schattingen van het RIVM overlijden 40 duizend Nederlands bij een pandemie.

Minder dramatisch

"Ondanks de ernst van de zaak," relativeerde Roel Coutinho, directeur van het Centrum Infectieziektenbestrijding (RIVM) tijdens het debat "zijn de gevolgen van de toekomstige pandemie waarschijnlijk minder dramatisch dan die tussen 1914 en 1968." Coutinho wees op de sterk verbeterde preventie- en geneesmiddelen die sinds de laatste pandemie zijn ontwikkeld. Zo deed antibiotica intussen zijn intrede, waarmee de sterfte door longontsteking - een veel voorkomende complicatie van griep - enorm daalde. Antivirale medicijnen zoals Tamiflu remmen bovendien in de griepzieke de vermenigvuldiging van het griepvirus in het lichaam. Dat vermindert de impact van een infectie en verkort de periode dat iemand virusdeeltjes
verspreidt. Dit laatste remt de vaart waarmee een griepgolf over de wereld uitbreidt. Zo'n vertraging is van levensbelang: het levert kostbare tijd om de wereldbevolking te vaccineren tegen griep, het derde wapen tegen een pandemie dat eerder nog niet voor handen was.
Minder duidelijk waren de experts over het moment dat de pandemie zal uitbreken. "Dat is onmogelijk te voorspellen", zei Osterhaus in Amsterdam. "Schattingen lopen uiteen tussen vijf jaar en dertig jaar. Op een congres vier jaar geleden, dacht 30 procent van de wetenschappers dat het binnen tien jaar zo ver zou zijn. Tijdens het congres van vorig jaar was dat percentage opgelopen tot 60."

Meer geld biedt kansen

Zowel Coutinho als Osterhaus vonden dat de overheid te weinig geld beschikbaar stelt voor ontwikkeling van vaccinatie tegen het huidige vogelgriep, H5N1. Coutinho: "Geld is geen garantie, een pandemie is niet tegen te houden. Maar het maakt de slagingskans voor een werkzaam vaccin, waarmee we vele levens kunnen sparen, wel groter. De vertraging die we nu
oplopen, is niet meer in te halen als een pandemie uitbreekt."

Bronnen:
http://www.CBS.nl - Centraal Bureau voor de Statistiek
http://www.WHO.nl - Wereldgezondheidsorganisatie WHO
http://www.RIVM.nl - RIVM
http://www.EISS.org - EISS
http://www.felix.meritis.nl - Europees Centrum voor Kunsten en Wetenschappen Felix Meritis